Πτυχές της υπόθεσης Novartis.

Η υπόθεση με τη Novartis αποτελεί σκάνδαλο, καθώς «έρχεται σε σύγκρουση με την τρέχουσα ηθική και προκαλεί την αποδοκιμασία αλλά και το έντονο ενδιαφέρον και την περιέργεια της κοινής γνώμης, καθώς έχουν εμπλακεί σ’ αυτό πρόσωπα που θεωρούνταν ευυπόληπτα» (λεξικό Κοινής Νεοελληνικής Τριανταφυλλίδη, λήμμα «σκάνδαλο»).

Ήταν «ανέλπιστο» (για να θυμηθούμε τον Σημίτη στο ΙΚΑ) να καταγγέλλεται ότι (και στον τομέα της υγείας) επιστήμονες ιατροί, δημοσιογράφοι, αλλά και πολιτικά πρόσωπα, που επέλεξαν αντί της εργασίας να αφοσιωθούν επί μακρόν στα κοινά [1], δέχονταν «δώρα» από την πολυεθνική Novartis, για να προωθήσουν τα συμφέροντά της, με τη συνταγογράφηση, την πένα τους και την πολιτική τους αντίστοιχα.

Μια τέτοια υπόθεση θα ήταν αδιανόητο να μην αποτελέσει πεδίο «σφοδρής αντιπαράθεσης» μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, «πανελιστών» και λοιπών «κανιβαλιστών», που τρέφονται συνήθως με ήσσονος σημασίας ζητήματα.

Πέρα από σκάνδαλο και μείζον πολιτικό θέμα, η υπόθεση Novartis έχει φυσικά και ποινική διάσταση. Το εάν, ποιοι, σε τι βαθμό και έκταση είναι εμπλεκόμενοι, αθώοι ή ένοχοι, θα κριθεί. Μέχρι τότε θα συντρέχουν ταυτόχρονα το τεκμήριο αθωότητας και η αδημονία της κοινωνίας να βγουν όλα στο φως και «το μαχαίρι να φθάσει μέχρι το κόκκαλο» (το κόκκαλο μάς χρειάζεται).

Εκτός όμως απ’ τα αυτονόητα αυτά, η υπόθεση Novartis αποκαλύπτει και μία ακόμα ενδιαφέρουσα πτυχή της οικονομικής και πολιτικής ζωής, την προσοδοθηρία.

Προσοδοθηρία (rent-seeking) είναι η μη παραγωγική οικονομικά δραστηριότητα άσκησης πίεσης από ομάδες συμφερόντων, προκειμένου να επηρεαστεί η διαδικασία λήψης κρατικών αποφάσεων προς όφελος των ομάδων αυτών. Τούτο συμβαίνει γιατί οι επιχειρήσεις, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν έχουν τη δυνατότητα να επιτύχουν περισσότερα κέρδη από αυτά που τους επιτρέπει η ανταγωνιστική διάρθρωση της αγοράς.

Έτσι, από τη στιγμή που μέσω της νομοθετικής εξουσίας ορίζεται η τιμή ενός προϊόντος, η ποσότητά του ή καθορίζονται οι προϋποθέσεις ανοίγματος ή μη μιας αγοράς, αναπτύσσονται πρακτικές προσοδοθηρίας (αύξησέ μου την τιμή, μην ανοίγεις την αγορά κοκ), και «όταν η αγορά και η πώληση ελέγχονται από την νομοθεσία, το πρώτο πράγμα που θα πουληθεί και θα αγοραστεί είναι οι νομοθέτες» (P.J O'Rourke δημοσιογράφος, συγγραφέας).

Αποτέλεσμα της προσοδοθηρίας είναι η μεταφορά πόρων από κάτω προς τα πάνω, η αύξηση της ανισότητας, η επιβράδυνση της ανάπτυξης και η στρέβλωση της αγοράς που καθίσταται λιγότερο αποτελεσματική.

Κι όμως έχουμε φτάσει στο θλιβερό σημείο να έχουμε δει την πολιτική εξουσία να ομολογεί ανεπίγνωστα ότι στην περίπτωση του ανοίγματος της αγοράς βρεφικού γάλακτος συντόνισε τον καθορισμό της τιμής του από κοινού με τα super market (βλ. άρθρα με τίτλο "καρτέλ με υπουργική βούλα" και "βρεφικό γάλα για μεγάλα παιδιά")!

Ειδικά, όσον αφορά το φάρμακο στην Ελλάδα, η παρακολούθηση της πορείας της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης είναι εξόχως αποκαλυπτική για το «πάρτι» στο χώρο της υγείας:

Τα σκάνδαλα, δε, ουκ ολίγα στην υγεία γενικότερα, υπερτιμολόγηση σε ορθοπεδικά υλικά (βλ. υπόθεση DePuy), υπερτιμολόγηση στα φίλτρα τεχνητού νεφρού (βλ. Σαμαρά, Συνεδρίαση Βουλής 11.11.2012: Τα ελληνικά νοσοκομεία μέχρι πρόσφατα αγόραζαν τα φίλτρα για τις μονάδες τεχνητού νεφρού 35 ευρώ το ένα. Την ίδια στιγμή στην Κύπρο και σε άλλες χώρες τα ίδια φίλτρα έκαναν 8 ευρώ το ένα. Και αυτό είναι μόνο ένα τυπικό παράδειγμα από χιλιάδες παρόμοια. Καταλαβαίνετε ότι ήταν ένα τεράστιο πάρτι που γινόταν σε όλα τα υλικά της δημόσιας υγείας) κοκ.

Όπως γίνεται αντιληπτό, η Novartis είναι μία ακόμα κορυφή ενός ακόμα παγόβουνου που πλέει υπό το ζεστό ήλιο της χώρας και αργά ή γρήγορα θα λιώσει...

Ήδη, οι «προστατευόμενοι» μάρτυρες απειλήθηκαν πριν γίνουν πρωτοσέλιδο!

Δεν θέλουμε «βαθιά λαρύγγια», αλλά «βαθιά συρτάρια»!

---

[1] Βλ. ξέσπασμα Βενιζέλου στην εκπομπή Ενικός: «είμαστε στην πολιτική για να υπηρετήσουμε το εθνικό συμφέρον, έχουμε αφήσει δουλειές, έχουμε αφήσει την άνεσή μας, αγωνιζόμαστε καθημερινά για την αγωνία του τόπου»